agenda
najaar 2018 Licht en duisternis
| Johann Sebastian Bach | cantate BWV 50 'Nun ist das Heil und die Kraft' |
| cantate BWV 36 'Schwingt freudig euch empor' | |
| Carl Philipp Emanuel Bach | Magnificat |
solisten:
| Agnes van Laar | sopraan |
| Gerben van der Werf | counter-tenor |
| Henk Gunneman | tenor |
| Matthijs Mesdag | bas |
dirigent: Benjamin Bakker
| zaterdag 3 november 20:15 | Nicolaïkerk, Appingedam |
| zondag 4 november 15:30 | Doopsgezinde Kerk, Groningen |
Een programma met hoop, verwachting en de overwinning van het licht op de duisternis.
Het imposante achtstemmige openingskoor dat het nummer BWV 50 kreeg – als zou het onderdeel zijn geweest van een cantate – verwijst naar een verhaal uit het laatste Bijbelboek Openbaringen van Johannes (12:10), waarin de hemelse strijd van Sint-Michael met de draak, het zevenkoppig monster met tien hoorns, wordt beschreven. De overwinning van Michael en zijn engelen symboliseert de overwinning van het licht op de duisternis: Nun ist das Heil und die Kraft! Klein detail: de draak werd verjaagd uit de hemel, maar kwam daardoor wel op de aarde terecht.
De adventsperiode, waarmee het kerkelijk jaar begint, werd in Bachs tijd in Leipzig beschouwd als een periode van inkeer en boetedoening. Immers, de zonden van de mens hebben god gedwongen zijn zoon te offeren. Vrolijke klanken waren niet gepast, met uitzondering van de eerste adventszondag waar Jezus’ glorieuze intocht in Jeruzalem op Palmzondag wordt beschreven. Vandaar de titel van cantate BWV 36: Schwingt freudig euch empor.
Magnificat anima mea Dominum, mijn ziel verheerlijkt de Heer. Ook wel De lofzang van Maria genoemd. Lucas beschrijft in zijn evangelie hoe Maria, bij haar bezoek aan haar nicht Elisabeth, deze tekst uitspreekt als beide, in blijde verwachting zijnde vrouwen, elkaar ontmoeten. Met de aanstaande geboorte van de Heer komt het licht in de wereld. Ook voor de armen onder ons, waarbij de rijken toch echt zullen moeten inleveren. Een soort socialisme avant la lettre. In het Leipzig waar Carl Philipp Emanuel Bach opgroeide was regelmatig op zondag een magnificat te horen. Meestal in het Duits en op hoogtijdagen in het Latijn. Op 2 juli 1723 hoorde Carl Philipp Emanuel – hij was toen negen jaar – voor het eerst het magnificat van zijn vader, Johann Sebastian Bach. Hij groeide als het ware met het stuk op. In 1749 – Carl Philipp Emanel was toen clavecinist aan het hof van Frederik de Grote in Berlijn – waagde hij zich aan het schrijven van een eigen magnificat. Het werd zijn eerste grote koorwerk.
voorjaar 2019
| zaterdag 23 maart 2019 | Middelstum |
| zondag 24 maart 2019 | Groningen, Lutherse Kerk |
'Een vergeten Johannes Passion'
De haast vergeten componist Georg Gebel Jr. (1709 - 1753) was een jongere tijdgenoot van Bach. Hij werkte als Kapellmeister van het ensemble van Johann Friedrich Prinz von Schwarzburg-Rudolstadt. Waarschijnlijk heeft Gebel zijn Johannes Passion gecomponeerd voor een reguliere dienst op Goede Vrijdag in Dresden.
Georg Gebel Jr. werd muzikaal opgeleid door zijn vader Georg Gebel Sr., organist aan de St.-Christophori in Breslau (nu Wroclaw in Polen). Het moet geen fijne tijd voor de jonge Georg zijn geweest, want zijn vader was overmatig streng en sloeg zijn zoon regelmatig. Niettemin had de jonge Georg al op zesjarige leeftijd een reputatie als clavecinist, organist en componist.
Zijn eerste positie was die van muzikaal leider van het ensemble aan het hof van Karl Friedrich von Württemberg-Oels in Breslau. Een klein ensemble, maar met topmusici. Hij begon composities voor het ensemble te schrijven, maar bij het afgeven van de partijen raakte hij langzamerhand al deze partijen kwijt. De bladmuziek van Georg verdween en daardoor verdween hij bijna voor goed uit het zicht. In 1747 werd hij Kapellmeister in Rudolstadt. In 1753 overleed hij. Een buitengewoon getalenteerde musicus, waar we hernieuwd kennis mee maken.
